Ngành nghề kinh doanh có điều kiện gồm nhiều lĩnh vực như: bảo vệ, giáo dục, dược phẩm, tài chính, vận tải, y tế, an toàn thực phẩm… Mỗi ngành đều yêu cầu tiêu chuẩn riêng như nhân sự chuyên môn, cơ sở vật chất, giấy phép đặc thù. Theo Luật Đầu tư 2020, có hơn 200 ngành thuộc diện này, doanh nghiệp phải đáp ứng đủ điều kiện pháp lý mới được phép hoạt động.
1. Kinh doanh có điều kiện là gì?
Ngành kinh doanh có điều kiện chỉ được hoạt động khi doanh nghiệp đáp ứng đủ yêu cầu pháp luật nhằm bảo vệ an ninh, sức khỏe cộng đồng và quyền lợi người tiêu dùng. Điều kiện gồm vốn pháp định cao, chứng chỉ hành nghề, giấy phép chuyên ngành, tiêu chuẩn cơ sở vật chất và an ninh. Luật Đầu tư 2020 liệt kê hơn 200 ngành thuộc diện này trong Phụ lục IV và cập nhật thường xuyên theo nhu cầu quản lý.
2. Một số nhóm ngành kinh doanh có điều kiện phổ biến
2.1. Dịch vụ bảo vệ
Ngành dịch vụ bảo vệ chịu điều kiện nghiêm ngặt do liên quan đến an ninh trật tự. Người quản lý phải từng công tác trong lực lượng vũ trang hoặc có kinh nghiệm an ninh. Doanh nghiệp cần xin Giấy chứng nhận đủ điều kiện an ninh trật tự từ công an, qua thẩm định về nhân sự, cơ sở vật chất và năng lực chuyên môn. Nhân viên bảo vệ bắt buộc phải được đào tạo nghiệp vụ và có chứng chỉ hợp lệ.
Khi thành lập công ty bảo vệ, bạn không chỉ cần lo về giấy phép kinh doanh thông thường mà còn phải hoàn tất toàn bộ hồ sơ pháp lý đặc thù, đặc biệt chú trọng đến điều kiện nhân sự có chuyên môn và hồ sơ an ninh trật tự phức tạp.
2.2. Dịch vụ giáo dục, du học, đào tạo nghề
Ngành giáo dục yêu cầu nghiêm ngặt về cơ sở vật chất đạt chuẩn, đội ngũ giáo viên đủ trình độ và chương trình đào tạo được cơ quan chức năng phê duyệt. Các trung tâm du học cần liên kết quốc tế và đội ngũ tư vấn có kinh nghiệm. Doanh nghiệp phải xin giấy phép hoạt động giáo dục riêng từ Sở hoặc Bộ Giáo dục, với quy trình xét duyệt phức tạp và cần chuẩn bị kỹ lưỡng.
2.3. Dược phẩm – mỹ phẩm – thực phẩm chức năng
Ngành dược yêu cầu tiêu chuẩn kỹ thuật cao như GPP cho nhà thuốc, GSP cho kho và GMP cho sản xuất. Doanh nghiệp bắt buộc có dược sĩ đại học có chứng chỉ hành nghề, chịu trách nhiệm toàn bộ hoạt động chuyên môn. Ngoài ra, cần có phê duyệt từ Bộ Y tế cho từng sản phẩm kinh doanh.
2.4. Lĩnh vực an toàn thực phẩm: nhà hàng, quán ăn
Cơ sở kinh doanh ăn uống phải có Giấy chứng nhận VSATTP, nhân viên chế biến cần khám sức khỏe định kỳ và được tập huấn vệ sinh thực phẩm. Cơ sở vật chất phải đáp ứng yêu cầu về khu vực chế biến, bảo quản, thoát nước và xử lý chất thải đúng quy định.
3. Những rủi ro nếu không tuân thủ điều kiện kinh doanh
Không tuân thủ điều kiện kinh doanh có thể khiến doanh nghiệp bị đình chỉ hoạt động, phạt hành chính hàng trăm triệu đồng, và mất uy tín nghiêm trọng khi bị phát hiện vi phạm. Ngoài ra, doanh nghiệp có thể không được cấp mã ngành chính thức, dẫn đến không thể xuất hóa đơn, gián đoạn hoạt động và cản trở mở rộng kinh doanh sau này.
4. Gợi ý cách xác định và chuẩn bị điều kiện theo từng ngành
Trước khi mở công ty, cần tra cứu kỹ mã ngành để xác định có thuộc diện kinh doanh có điều kiện hay không. Tham khảo Phụ lục IV Luật Đầu tư 2020 và liên hệ cơ quan chuyên ngành để được tư vấn cụ thể. Hồ sơ pháp lý phải hoàn tất trước khi vận hành, tránh rủi ro do kinh doanh khi chưa đủ điều kiện.
Đối với những ngành không yêu cầu điều kiện đặc biệt phức tạp như bán lẻ hàng tiêu dùng, văn phòng phẩm, hoặc các dịch vụ thông thường, doanh nghiệp chỉ cần đảm bảo đăng ký đúng mã ngành và hoàn tất các thủ tục cơ bản. Ví dụ, nếu bạn đang lên kế hoạch mở công ty văn phòng phẩm, thì đây là ngành kinh doanh không có điều kiện đặc biệt – thủ tục tương đối đơn giản, bạn chỉ cần đảm bảo hồ sơ đăng ký kinh doanh đầy đủ và đúng mã ngành quy định.
Dù kinh doanh lớn hay nhỏ, việc xác định ngành nghề có thuộc nhóm “kinh doanh có điều kiện” là rất quan trọng. Tuân thủ pháp lý giúp doanh nghiệp vận hành ổn định, dễ mở rộng, tiếp cận vốn và xây dựng uy tín thương hiệu. Bắt đầu với chuẩn bị pháp lý kỹ lưỡng là nền tảng cho sự phát triển bền vững.
Bạn chưa chắc ngành nghề mình chọn có thuộc diện kinh doanh có điều kiện? Hãy liên hệ Kế toán Apolo để được tư vấn miễn phí về các yêu cầu pháp lý. Với kinh nghiệm hỗ trợ hơn 50 ngành nghề, kể cả các lĩnh vực phức tạp, chúng tôi sẽ giúp bạn hoàn tất thủ tục nhanh chóng, chính xác và tiết kiệm chi phí.